Choroba Rubartha ( zakaźne zapalenie wątroby psów ) – zakaźna choroba wirusowa, wywoływana przez adenowirus psów typ 1 (CAV-1). Wirus ten jest bezotoczkowy i niewrażliwy na działanie czynników zewnętrznych. W środowisku zewnętrznym potrafi przeżyć nawet do kilku miesięcy. Wirus najchętniej atakuje komórki śródbłonkowe w takich narządów, jak wątroba, nerki, śledziona, i płuca. Wywołuje przy tym charakterystyczne objawy. Po przejściu choroby mogą także pozostać takie objawy jak zmiany w nerkach (reakcje kompleksów immunologicznych) oraz charakterystyczne blue eye - niebieskie oko (zmętnienie rogówki).

Źródła zakażenia

Źródłem zakażenia psy chore i bezobjawowi nosiciele. Wydalają wirusa ze śliną, moczem i kałem. Do zakażenia może dojść drogą pokarmową lub kropelkową. Wirus początkowo mnoży się w migdałkach i węzłach chłonnych, a następnie wraz z krwią dostaje się do komórek wątroby i śródbłonka naczyń krwionośnych.

Przyjmuje się, że zwierzęta po ustąpieniu objawów zapalenia wątroby mogą rozsiewać wirusa nawet przez kolejnych, dziewięć miesięcy. Wirusowe zapalenie wątroby obejmuje dwa typy schorzeń: CAV-1 i CAV-2. Wirusowe zapalenie wątroby typu 2 jest zdecydowanie częściej spotykane. W pierwszej odmianie, głównym źródłem zakażenia mogą być pchły i pomniejsze pasożyty.

Objawy.

Rozróżnia się kilka postaci choroby – nadostrą, ostrą, przewlekłą i oczną.

• Postać nadostra – spotkać się z nią można głównie u młodych i nieszczepionych psów. W tym przypadku dochodzi do nagłej śmierci zwierzęcia, dlatego bardzo często pozostaje ona nierozpoznana (właściciel podejrzewa zatrucie bądź wypadek). W tej postaci śmiertelność psów wynosi 100%.

• Postać ostra – trwa 5-7 dni. Objawy to gorączka (39-41'C), biegunka, wymioty, bóle brzucha, zapalenie migdałków i gardła, powiększone węzły chłonne, kaszel, krwawe wylewy i wybroczyny. Podczas znacznego uszkodzenia wątroby występują również objawy nerwowe. Na błonach śluzowych widać zażolcenie. Czasem pojeawia sie jednocześnie postac oczna, tzw ''niebieskie oko''. Postać ta uśmierca 50% zwierząt, jednak przy intensywnym leczeniu można wyleczyć 90% z nich.

• Postać przewlekła – oznacza przewlekłe zapalenie wątroby. Spotkać się z nią można głównie u psów posiadających częściową odporność. Może doprowadzić do długotrwałej i łagodnej infekcji, w wyniku której występuje zwłóknienie wątroby.

• Postać oczna – może wystąpić przy postaci ostrej lub w momencie zdrowienia. Objawia się obrzękiem rogówki, która staje się mętna i szaro-niebieska (niebieskie oko) oraz zapaleniem błony naczyniowej oka.

 Bardzo często objawami towarzyszącymi chorobie jest zapalenie nerek oraz zaburzenia krzepnięcia.

Rozpoznanie.

Chorobę Rubartha można podejrzewać u każdego młodego i nieszczepionego psa, u którego wystąpiły takie objawy, jak gorączka i zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Weterynarz może wykonać badania krwi oraz moczu, które pomogą w postawieniu prawidłowej diagnozy.

Leczenie.

Polega ono na złagodzeniu objawów choroby, zapobieganiu infekcjom wtórnym i pomocy w regeneracji zakażonych narządów. Należy odpowiednio nawadniać psa, podawać mu antybiotyki, leki osłaniające wątrobę, a kiedy to niezbędne, także leki przeciwbólowe, przeciwwymiotne i przeciwbiegunkowe. W przypadku zaburzeń krzepnięcia potrzebne jest przetoczenie osocza krwi.

Zapobieganie.

Aby zapobiec zakaźnemu zapaleniu wątroby psów, należy przeprowadzać regularne szczepienia ochronne. Pierwsze szczepienie szczenięcia przeprowadza się w wieku 8-10 tygodni, kolejne 3-4 tygodnie później. Najczęściej stosuje się szczepionki złożone, które zapobiegają również innym chorobą zakaźnym (nosówka, parwowiroza itp.).

Dla ludzi wirus choroby Rubartha nie jest niebezpieczny, stwierdzono jednak przeciwciała co pozwala sądzic, ze ludzie pzechodzą bezobjawowe zapalenie wątroby.