Leptospiroza (Leptospirosis) jest wysoce zakaźną i zaraźliwą chorobą zwierząt i ludzi wywoływaną przez bakterie z rodzaju Leptospira. Nosicielami i siewcami zarazków są głównie myszy i szczury, u których nie występują objawy kliniczne. Rozsiane w środowisku Leptospiry atakują przede wszystkim bydło, owce, kozy, świnie, konie, psy, koty i zwierzęta dziko żyjące, od których zarazić się mogą ludzie.
Obecnie najczęstszą przyczyną choroby u człowieka są bakterie z grupy serologicznej Leptospira interrogans, a wewnątrz tej grupy przede wszystkim dwa serotypy – L. icterohaemorrhagiae, wywołujące chorobę Weila, której źródłem zarażenia są przede wszystkim szczury oraz L. canicola, wywołujące chorobę stuttgarcką, którą człowiek zaraża się od psów. Zakażenia mogą mieć przebieg ostry lub przewlekły, a w trakcie infekcji atakowanych jest wiele narządów, najczęściej wątroba, nerki i układ nerwowy. Stopień uszkodzenia narządów zależy od typu zarazka, a głównymi objawami są nagła gorączka, zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, następnie żółtaczka, anemia oraz zaburzenia czynności nerek. Zakażenia następują sporadycznie, ale niektóre cięższe przypadki mogą być śmiertelne, dlatego nie należy lekceważyć tej jednostki chorobowej.
Leptospiry są to ruchliwe bakterie o spiralnym kształcie, dlatego nazywane są także krętkami. Są długie, ale ich szerokość jest niezwykle mała (mniejsza niż wynosi średnia wartość długości fali światła), dlatego nie są widoczne w normalnym świetle pod mikroskopem (widać je dopiero po wybarwieniu i zastosowaniu kondensatora ciemnego pola). Bakterie te są oporne na niskie temperatury, ale bardzo wrażliwe na wysychanie i promieniowanie UV, dlatego szybko giną poza zarażonym organizmem. Są ponadto mało oporne na działanie wielu czynników fizykochemicznych. Tylko w wodzie i wilgotnej ziemi mogą przeżywać, zachowując właściwości chorobotwórcze ponad 20 dni, dlatego szczególną rolę w rozprzestrzenianiu leptospiroz odgrywa zakażona woda (ścieki, kanały, zbiorniki wodne), podmokła zakażona ziemia, zakażone zarazkami tereny zakładów przemysłu spożywczego (rzeźnie, przetwórnie, gospodarstwa mleczarskie). Wymienione warunki sprzyjają występowaniu i gromadzeniu się gryzoni, które stanowią główny naturalny rezerwuar drobnoustrojów, a dzięki temu sprzyjają długotrwałemu przetrwaniu i krążeniu w środowisku tych zarazków. U gryzoni nawet silne zakażenie leptospirami nie powoduje widocznych objawów choroby, a powszechne występowanie tych zwierząt powoduje, iż stanowią one potencjalną groźbę wybuchu choroby. Zarazki wydalane są do środowiska z moczem i nasieniem nosicieli bezobjawowych lub chorych zwierząt, a w przypadku wystąpienia posocznicy również ze śliną.
Zakażenie następuje przeważnie pośrednio przez kontakt zwierząt i ludzi z zakażonym środowiskiem. Może nastąpić również poprzez bezpośredni kontakt zwierząt i ludzi z zakażonym zwierzęciem, ale również źródłem zakażenia dla zwierząt mogą być zakażeni ludzie, natomiast choroba nie przenosi się z człowieka na człowieka. Pewną rolę w szerzeniu się leptospirozy odgrywają bierni przenosiciele biologiczni, np. ektopasożyty. Do organizmu zwierząt i ludzi krętki dostają się najczęściej przez uszkodzoną skórę (otarcia, rany), spojówki i błony śluzowe naturalnych otworów ciała oraz poprzez przewód pokarmowy wraz z zanieczyszczonym pokarmem. Bakterie po wniknięciu do organizmu drogą naczyń krwionośnych za pośrednictwem krwi roznoszone są po całym organizmie i wędrują do narządów miąższowych, głównie wątroby, gdzie się osiedlają i namnażają, wywołując posocznicę, a uwolnione z Leptospir hemotoksyny uszkadzają naczynia krwionośne i niszczą czerwone krwinki, powodując żółtaczkę i niedokrwistość. Efektem działania patogennego Leptospir i intoksykacji organizmu jest niewydolność i trwałe uszkodzenie narządów miąższowych. Po pewnym czasie, wraz z powstawaniem swoistych przeciwciał, bakterie znikają z krwioobiegu i osiedlają się w kanalikach krętych nerek, wywołując zaburzenia czynności nerek i pojawiają się w moczu, co prowadzi do dalszego rozprzestrzeniania się choroby w środowisku.
Leptospiroza jest poważną chorobą przede wszystkim psów, u których występuje jawna postać choroby, nazywana tyfusem psim. Zwierzęta zakażają się najczęściej drogą pokarmową, przez błony śluzowe naturalnych otworów ciała oraz nawet nieuszkodzoną skórę. Istnieje też możliwość zakażenia podczas kopulacji oraz zakażenia śródmacicznego. Przebieg zakażenia zależy w dużej mierze od wieku i stanu odporności zwierząt oraz dawki i zjadliwości szczepu zakażającego. U młodych psów choroba występuje z wyraźnymi objawami klinicznymi, podczas gdy u starszych psów przebiega częściej bezobjawowo.
Objawy.
Leptospiroza psów przebiega w postaci ostrej, podostrej i przewlekłej.
Pierwszą postacią jest postać jelitowo-żołądkowa, zwana żółtaczkową. Cechuje się ona:
- krótkotrwałą, ale bardzo wysoką gorączką,
- apatią,
- wymiotami,
- biegunką, która często jest krwista,
- przekrwieniem spojówek,
- drżeniem mięśni,
- sztywnością kończyn,
- brązową barwą języka,
- żółtaczką,
- pomarańczowym moczem.
W tej postaci śmierć zwierzęcia następuje kilka dni od zachorowania, lecz część zwierzaków wraca do zdrowia. Kolejną postacią choroby jest postać nerkowa, zwana podostrą. Jej charakterystyczne cechy to:
- zapalenie nerek,
- nieprzyjemny zapach pyska,
- krwawe wymioty,
- szklisty kał,
- martwica końca języka.
W tej odmianie śmiertelność zwierząt jest zależna od właściwej opieki. Jednak czas rekonwalescencji jest w większości przypadków bardzo długi. Ostatnią postacią leptospirozy jest postać posocznicowa, czyli nadostra. Cechuje się ona:
- wysoką gorączką,
- silnym, widocznym osłabieniem,
- wymiotami,
- widocznymi dusznościami,
- uszkodzeniem serca,
- krwawieniem z dziąseł,
- wybroczynami na błonie śluzowej warg i skórze
Ta odmiana choroby jest najbardziej niebezpieczna, gdyż śmierć zwierzęcia następuje w przeciągu zaledwie kilku godzin od zakażenia.
Nosicielstwo leptospiry może się utrzymywać nawet przez kilka lat.
Infekcji u psów można zapobiec poprzez szczepienia, innych gatunków zwierząt nie szczepi się przeciw tej chorobie.
Przeniesienie choroby z psa na człowieka jest rzadkie, ale nie jest wykluczone, zwłaszcza w przypadku zwierząt nieznanego pochodzenia. Szczepienia nie tylko zapobiegają rozwinięciu się choroby u psów, ale także przerywają transmisję wirusa, co wyklucza potencjalne zakażenie się tą groźną chorobą współżyjących ze zwierzętami ludzi. Szczepienia powinno się wykonywać zgodnie z programem szczepień psów zaczynając od 10-12 tygodnia życia szczenięcia, kolejne szczepienie powinno być powtórzone po 3-4 tygodniach, w celu indukcji odpowiedzi układu odpornościowego, a następnie powinno się szczepić psy regularnie raz w roku szczepionkami skojarzonymi (zawierającymi antygeny wielu czynników zakaźnych). Oodnotowywane są przypadki wstrząsów poszczepiennych.
Należy również pamiętać o okresowym zabezpieczaniu zwierząt przed pasożytami zewnętrznymi, które jako bierni przenosiciele biologiczni różnych mikroorganizmów odgrywają także pewną rolę w szerzeniu się leptospirozy.
Lecznica dla Zwierząt HOMEOPATIA - http://zwierzetadomowe.com
