Czy Twój pies jest nerwowy, rozkojarzony, ma „problemy z nauką”, a może jest apatyczny? Ma problemy ze skórą i sierścią, ale to nie alergia? Jeśli ma takie objawy, a nie są one wynikiem choroby, to może brak mu kwasów Omega i czas zacząć podawać mu olej? My od czasu do czasu dolewamy Panu Psu oleju do michy*, a on nie ma nic przeciwko.

Wiele osób postrzega karmy gotowe jako wymysł ostatnich dziesięcioleci i jako „nowość” traktuje je z pewną nieufnością. Tymczasem historia produkcji karm gotowych przeznaczonych dla psów i kotów sięga drugiej połowy XIX wieku. Wtedy to Amerykanin James Spratt podczas podróży do Anglii zaobserwował, że psy zjadały suchary wyrzucane ze statków przez marynarzy i wpadł na pomysł wytwarzania specjalnych ciastek dla zwierząt. Podjął się tego zadania wraz z londyńskim piekarzem o nazwisku Walker. Współpraca zaowocowała produkcją „ciastek” o nazwie „Spratt’s Patent Meat Fibrine Dog Cake”. Były one wytwarzane ze zbóż, warzyw i mięsa, a proces produkcyjny polegał na mieszaniu, wypiekaniu i suszeniu. Ciastka te były sprzedawane na rynku brytyjskim z dużym sukcesem, co spowodowało, że po 10 latach trafiły również do Stanów Zjednoczonych. Sukces Spratta zachęcił wielu przedsiębiorców, którzy na początku XX wieku zaczęli wytwarzać psie ciastka w wielu kształtach i wielkościach.

Pierwszą w historii karmę pełnoporcjową, czyli spełniającą wszystkie zapotrzebowania żywieniowe psów - zgodne z ówczesną wiedzą - wyprodukowała firma F.H. Bennett Biscuit Co. Wprowadzili oni na rynek swoje produkty w roku 1908. Kilkanaście lat później, bo w latach dwudziestych XX wieku została wyprodukowana przez braci Chappel w USA pierwsza gotowa karma wilgotna w postaci puszkowanej koniny. XX wiek to czas intensywnego rozwoju przemysłu karm gotowych dla zwierząt (Ceregrzyn i wsp., 2013). Produkowano ciastka, kawałki (ang. kibbles), karmy puszkowane, a od roku 1928 także tzw. mączkę (ang. meal), będącą mieszaniną wysuszonych składników, sprzedawaną w 45-kilogramowych workach. Karmy gotowe dla psów sprzedawano ówcześnie tylko w składach paszowych, a dopiero od roku 1931 trafiły one na półki sklepów spożywczych, co początkowo spotkało się z oporem sklepikarzy. Jednak powodzenie takiej formy sprzedaży szybko rozwiało wątpliwości handlowców, a karmy dla zwierząt stawały się coraz bardziej popularne i miały coraz więcej zwolenników.

Po okresie zawirowań wojennych, w roku 1948, lekarz weterynarii Mark Morris opracował pierwszą karmę leczniczą przeznaczoną dla psów z niewydolnością nerek. Kolejnym niezwykle ważnym wydarzeniem w historii produkcji karm gotowych było wykorzystanie procesu ekstruzji (szczegółowy opis tej technologii znajdzie Czytelnik w artykule, dotyczącym produkcji karm suchych). Nastąpiło to w latach pięćdziesiątych XX wieku, a pierwszy tego rodzaju produkt trafił na półki w roku 1957. Od tamtej pory karmy ekstrudowane stanowią większość karm dla psów i kotów sprzedawanych na świecie. Pierwsza karma półwilgotna była przeznaczona dla kotów i została wyprodukowana w latach siedemdziesiątych XX wieku (Ceregrzyn i wsp., 2013).

Od tamtego czasu przemysł, zajmujący się produkcją karm dla zwierząt, podlega ciągłemu rozwojowi wraz z ulepszaniem technologii i- przede wszystkim- wraz z postępem nauki na temat żywienia psów i kotów. Receptury są udoskonalane zgodnie z aktualnym stanem wiedzy na temat zapotrzebowań żywieniowych, specyfiki trawienia, wchłaniania poszczególnych składników odżywczych itp. Przemysł paszowy jest także bardzo precyzyjnie regulowany prawnie i co za tym idzie kontrolowany na każdym etapie produkcji - od pozyskiwania surowców aż po gotowe produkty. W Polsce nadzorem nad produkcją karm dla psów (i innych zwierząt) zajmuje się między innymi Inspekcja Weterynaryjna. Producenci karm gotowych muszą przestrzegać wielu przepisów i zasad dotyczących zarówno praktyki produkcyjnej, jak i etykietowania swoich produktów. Organizacją, która zajmuje się m.in. opracowaniem dokumentów, dotyczących zasad dobrej praktyki produkcyjnej i znakowania produktów czy dostarczaniem praktycznych norm żywieniowych służących tworzeniu receptur karm jest FEDIAF, czyli Europejska Federacja Przemysłu Żywieniowego Zwierząt Domowych. FEDIAF zrzesza aktualnie około 650 producentów karm dla zwierząt z 26 krajów, którzy deklarują spełnianie opracowanych przez tę organizację zasad. Dokumentami, stanowiącymi zbiór wytycznych dla producentów karm są m.in. Przewodnik dobrych praktyk produkcyjnych i higienicznych dla przemysłu karm dla zwierząt domowych, Przewodnik żywieniowy dla psów i kotów, Kodeks dobrej praktyki znakowania karmy dla zwierząt domowych.

Opracowanie i przygotowanie prawidłowego pokarmu dla psów wymaga doświadczenia i szerokiej wiedzy na temat potrzeb zwierzęcia, jego metabolizmu, interakcji zachodzących miedzy poszczególnymi składnikami pokarmowymi, procesów obróbki itp. Kompletny i zbilansowany pokarm, czyli taki, który dostarczy psu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w odpowiednich ilościach i proporcjach, zbilansowanych z energią, o właściwej przyswajalności powstanie, jeśli dobierze się składniki zgodnie z zapotrzebowaniem zwierzęcia i podda się je prawidłowej obróbce. Szczególnie istotna jest powtarzalność tych działań, która powoduje otrzymanie stałego w składzie produktu finalnego. Oczywiście przygotowanie takiego pokarmu w domu jest możliwe, jednak jest trudne i niezwykle pracochłonne oraz wymaga dysponowania szeroką wiedzą na temat żywienia psów. W praktyce niestety większości właścicieli się to nie udaje (Dillitzer i wsp., 2011). W pełnoporcjowych karmach gotowych – zarówno suchych jak i mokrych - wszystkie założenia warunkujące kompletność żywieniową i bezpieczeństwo produktu są gwarantowane przez producentów. Karmy te są łatwe do podawania, a przede wszystkim zaspokajają wszelkie potrzeby żywieniowe psów. Zbilansowanie składu, bezpieczeństwo oraz wygoda ich stosowania to główne przyczyny dużej popularności, jaką cieszą się te produkty, wpływając jednocześnie pozytywnie na zdrowie zwierząt.

Obecnie na rynku spotykamy głównie karmy pełnoporcjowe produkowane w dwóch technologiach- suchej i mokrej. Każda z tych technologii ma swoje specyficzne cechy, które decydują o ich wartościach odżywczych, smakowitości i strawności. Karmy suche i mokre różnią się pod wieloma względami – m.in. składem, który ma wpływ na proporcje głównych grup składników odżywczych tj. wody, białka, tłuszczów i węglowodanów. Szczegóły znajdą Czytelnicy w innych artykułach naszego autorstwa. Warto jednak zaznaczyć, że obie technologie pozwalają na wyprodukowanie karm spełniających w równym stopniu zapotrzebowania na niezbędne składniki odżywcze i energię, stanowiąc pełnowartościowy posiłek, dostarczający zwierzęciu wszystkich niezbędnych substancji pokarmowych we właściwych ilościach i proporcjach. Wiele dziesięcioleci rozwoju i udoskonalania karm gotowych zaowocowało tym, że produkty te są precyzyjnie dopasowane do wymagań zwierząt, dla których są przeznaczone zgodnie z aktualną wiedzą i możliwościami technologicznymi.

Lek. wet. Małgorzata Głowacka
Dr n. wet. Michał Ceregrzyn
Mars Polska

Wiele osób postrzega karmy gotowe jako wymysł ostatnich dziesięcioleci i jako „nowość” traktuje je z pewną nieufnością. Tymczasem historia produkcji karm gotowych przeznaczonych dla psów i kotów sięga drugiej połowy XIX wieku. Wtedy to Amerykanin James Spratt podczas podróży do Anglii zaobserwował, że psy zjadały suchary wyrzucane ze statków przez marynarzy i wpadł na pomysł wytwarzania specjalnych ciastek dla zwierząt. Podjął się tego zadania wraz z londyńskim piekarzem o nazwisku Walker. Współpraca zaowocowała produkcją „ciastek” o nazwie „Spratt’s Patent Meat Fibrine Dog Cake”. Były one wytwarzane ze zbóż, warzyw i mięsa, a proces produkcyjny polegał na mieszaniu, wypiekaniu i suszeniu. Ciastka te były sprzedawane na rynku brytyjskim z dużym sukcesem, co spowodowało, że po 10 latach trafiły również do Stanów Zjednoczonych. Sukces Spratta zachęcił wielu przedsiębiorców, którzy na początku XX wieku zaczęli wytwarzać psie ciastka w wielu kształtach i wielkościach.

Pierwszą w historii karmę pełnoporcjową, czyli spełniającą wszystkie zapotrzebowania żywieniowe psów - zgodne z ówczesną wiedzą - wyprodukowała firma F.H. Bennett Biscuit Co. Wprowadzili oni na rynek swoje produkty w roku 1908. Kilkanaście lat później, bo w latach dwudziestych XX wieku została wyprodukowana przez braci Chappel w USA pierwsza gotowa karma wilgotna w postaci puszkowanej koniny. XX wiek to czas intensywnego rozwoju przemysłu karm gotowych dla zwierząt (Ceregrzyn i wsp., 2013). Produkowano ciastka, kawałki (ang. kibbles), karmy puszkowane, a od roku 1928 także tzw. mączkę (ang. meal), będącą mieszaniną wysuszonych składników, sprzedawaną w 45-kilogramowych workach. Karmy gotowe dla psów sprzedawano ówcześnie tylko w składach paszowych, a dopiero od roku 1931 trafiły one na półki sklepów spożywczych, co początkowo spotkało się z oporem sklepikarzy. Jednak powodzenie takiej formy sprzedaży szybko rozwiało wątpliwości handlowców, a karmy dla zwierząt stawały się coraz bardziej popularne i miały coraz więcej zwolenników.

Po okresie zawirowań wojennych, w roku 1948, lekarz weterynarii Mark Morris opracował pierwszą karmę leczniczą przeznaczoną dla psów z niewydolnością nerek. Kolejnym niezwykle ważnym wydarzeniem w historii produkcji karm gotowych było wykorzystanie procesu ekstruzji (szczegółowy opis tej technologii znajdzie Czytelnik w artykule, dotyczącym produkcji karm suchych). Nastąpiło to w latach pięćdziesiątych XX wieku, a pierwszy tego rodzaju produkt trafił na półki w roku 1957. Od tamtej pory karmy ekstrudowane stanowią większość karm dla psów i kotów sprzedawanych na świecie. Pierwsza karma półwilgotna była przeznaczona dla kotów i została wyprodukowana w latach siedemdziesiątych XX wieku (Ceregrzyn i wsp., 2013).

Od tamtego czasu przemysł, zajmujący się produkcją karm dla zwierząt, podlega ciągłemu rozwojowi wraz z ulepszaniem technologii i- przede wszystkim- wraz z postępem nauki na temat żywienia psów i kotów. Receptury są udoskonalane zgodnie z aktualnym stanem wiedzy na temat zapotrzebowań żywieniowych, specyfiki trawienia, wchłaniania poszczególnych składników odżywczych itp. Przemysł paszowy jest także bardzo precyzyjnie regulowany prawnie i co za tym idzie kontrolowany na każdym etapie produkcji - od pozyskiwania surowców aż po gotowe produkty. W Polsce nadzorem nad produkcją karm dla psów (i innych zwierząt) zajmuje się między innymi Inspekcja Weterynaryjna. Producenci karm gotowych muszą przestrzegać wielu przepisów i zasad dotyczących zarówno praktyki produkcyjnej, jak i etykietowania swoich produktów. Organizacją, która zajmuje się m.in. opracowaniem dokumentów, dotyczących zasad dobrej praktyki produkcyjnej i znakowania produktów czy dostarczaniem praktycznych norm żywieniowych służących tworzeniu receptur karm jest FEDIAF, czyli Europejska Federacja Przemysłu Żywieniowego Zwierząt Domowych. FEDIAF zrzesza aktualnie około 650 producentów karm dla zwierząt z 26 krajów, którzy deklarują spełnianie opracowanych przez tę organizację zasad. Dokumentami, stanowiącymi zbiór wytycznych dla producentów karm są m.in. Przewodnik dobrych praktyk produkcyjnych i higienicznych dla przemysłu karm dla zwierząt domowych, Przewodnik żywieniowy dla psów i kotów, Kodeks dobrej praktyki znakowania karmy dla zwierząt domowych.

Opracowanie i przygotowanie prawidłowego pokarmu dla psów wymaga doświadczenia i szerokiej wiedzy na temat potrzeb zwierzęcia, jego metabolizmu, interakcji zachodzących miedzy poszczególnymi składnikami pokarmowymi, procesów obróbki itp. Kompletny i zbilansowany pokarm, czyli taki, który dostarczy psu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w odpowiednich ilościach i proporcjach, zbilansowanych z energią, o właściwej przyswajalności powstanie, jeśli dobierze się składniki zgodnie z zapotrzebowaniem zwierzęcia i podda się je prawidłowej obróbce. Szczególnie istotna jest powtarzalność tych działań, która powoduje otrzymanie stałego w składzie produktu finalnego. Oczywiście przygotowanie takiego pokarmu w domu jest możliwe, jednak jest trudne i niezwykle pracochłonne oraz wymaga dysponowania szeroką wiedzą na temat żywienia psów. W praktyce niestety większości właścicieli się to nie udaje (Dillitzer i wsp., 2011). W pełnoporcjowych karmach gotowych – zarówno suchych jak i mokrych - wszystkie założenia warunkujące kompletność żywieniową i bezpieczeństwo produktu są gwarantowane przez producentów. Karmy te są łatwe do podawania, a przede wszystkim zaspokajają wszelkie potrzeby żywieniowe psów. Zbilansowanie składu, bezpieczeństwo oraz wygoda ich stosowania to główne przyczyny dużej popularności, jaką cieszą się te produkty, wpływając jednocześnie pozytywnie na zdrowie zwierząt.

Obecnie na rynku spotykamy głównie karmy pełnoporcjowe produkowane w dwóch technologiach- suchej i mokrej. Każda z tych technologii ma swoje specyficzne cechy, które decydują o ich wartościach odżywczych, smakowitości i strawności. Karmy suche i mokre różnią się pod wieloma względami – m.in. składem, który ma wpływ na proporcje głównych grup składników odżywczych tj. wody, białka, tłuszczów i węglowodanów. Szczegóły znajdą Czytelnicy w innych artykułach naszego autorstwa. Warto jednak zaznaczyć, że obie technologie pozwalają na wyprodukowanie karm spełniających w równym stopniu zapotrzebowania na niezbędne składniki odżywcze i energię, stanowiąc pełnowartościowy posiłek, dostarczający zwierzęciu wszystkich niezbędnych substancji pokarmowych we właściwych ilościach i proporcjach. Wiele dziesięcioleci rozwoju i udoskonalania karm gotowych zaowocowało tym, że produkty te są precyzyjnie dopasowane do wymagań zwierząt, dla których są przeznaczone zgodnie z aktualną wiedzą i możliwościami technologicznymi.

Lek. wet. Małgorzata Głowacka
Dr n. wet. Michał Ceregrzyn
Mars Polska

Prawda jest taka, że wszyscy nasi czworonożni przyjaciele mają nadprzyrodzony dar – dar żebrania jedzenia 😉 Często trudno nam odmówić ukochanemu psiakowi plasterka szynki czy kawałka ulubionego ciastka. No bo przecież:

„Jeżeli coś nie jest szkodliwego dla mnie, to tym bardziej dla zwierzaka.”

Nic bardziej mylnego. Istnieje wiele produktów, które chociaż pozornie wydają się przyjazne dla zwierząt, zdecydowanie takie nie są. Tym samym rozpoczynamy cykl artykułów na temat szkodliwych produktów dla zwierząt. Dziś przyjrzymy się bliżej temu z czym spotykamy się na co dzień – jedzeniu.

Poniżej przedstawiamy Wam listę najbardziej szkodliwych produktów, które często można spotkać w każdym domu.

    - Cebule i czosnek – zawiera ona bowiem toksyczną substancję tiosiarczan sodu, który może doprowadzić do anemii. Czosnek, jednak jako że jest mniej szkodliwy, możemy go znaleźć w niektórych pokarmach dla zwierzaków.
    Uwaga! Niektóre ciastka dla psów zawierają dodatek czosnku.

   - Czekolada – zawiera teobrominę, która jest dla psów trująca i może źle wpływać na psie serce.. Warto więc pamiętać, że psom absolutnie nie wolno podawać czekolady.

    -Winogrona i rodzynki – posiadają substancje, które osadzają się na nerkach psów

    Niektóre owoce i warzywa – z pewnością nie powinny być zbyt częstym elementem diety naszego psa. Duża ilość cytrusów powoduje wymioty, awokado jest toksyczne, zaś winogrona są dla tych zwierząt trujące. Unikać należy podawania w nadmiarze warzyw strączkowych i kapustnych, które mogą powodować wzdęcia oraz wszelkich nadmiernie pryskanych pestycydami owoców i jarzyn.
    -Orzechy Makadamia – to rzadko spotykany przysmak wprost z Australii, jednak posiada on toksyczne związki dla psów, tak więc jeżeli zajadasz smaczne orzeszki, nie dziel się ze swoim psem.

    - Liście rabarbaru, szczaw – zawierają duże ilości kwasu szczawiowego i są toksyczne dla psa, mogą być przyczyną kamicy nerkowej.

    Ziemniaki i zielone części pomidorów – szkodliwe są: oczka, pędy i zielona skórka, w której gromadzi się duża ilość silnie toksycznej solaniny. Zagrożeniem dla psa nie są same zdrowe i ugotowane ziemniaki, ale ich obierki, które pies może znaleźć przy kompostownikach, w koszach na śmieci, podczas spaceru po polach i innych miejscach. Ugotowane, zdrowe i ubite ziemniaki  nie szkodzą psu.

    - Ciasto drożdżowe – gdyby pies zjadł je w stanie surowym, mogłoby to skutkować wielokrotnym wzrostem drożdży w żołądku psa, a to prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu układu pokarmowego. w dużej ilości, może spowodować nawet pękniecie układu pokarmowego.

    -Kawa – w kofeinie znajduje się teobromina, która dla naszych futrzaków może być zabójcza. Ten toksyczny składnik sprawia, że pies zaczyna wymiotować, nie chce jeść, jest apatyczny, wykazuje objawy bolesności. Z tego samego powodu nie może pić herbaty i kakao. nawet w najmniejszej ilości, może powodować poważne zaburzenia ciśnienia u psów. Kofeina jest dla nich bardzo szkodliwa.

    -Alkohol – już niewielka ilości napoju zawierającego procenty może wywołać u psa objawy zatrucia – wymioty, problemy z oddychaniem, śpiączkę, a w ciężkich przypadkach doprowadzić do śmierci. Ważącego około 7 kg. psa zabić może lampka wina lub małe piwo.

    -Witaminy dla ludzi – te które zawierają żelazo, mogą uszkodzić wątrobę i układ pokarmowy.

   - Spleśniałe jedzenie – będzie niebezpieczne w szczególności dla ras mniejszych takich jak np. York.

    -Surowe jajka – surowe białko zawiera awidynę, substancje która niszczy biotynę, która jest niezbędna do wzrostu i zdrowia psiej sierści

    - Surowe ryby -zawierają trimetyloaminę, która może powodować bardzo ciężką anemię.

   -Sól, proszek do pieczenia, soda – mogą powodować skurcze mięśni.

    - Grzyby – nawet jadalne i najsmaczniejsze grzyby trują naszego psa. Są ciężkostrawne, więc zakłócają pracę żołądka. Oddziałują na pracę systemu nerwowego, nerek i serca. Poza tym zapoznany ze smakiem grzybów pupil może na spacerze w lesie przez przypadek ugryźć trujący egzemplarz, a wtedy tragedia gotowa.

    -Przyprawy – zakaz używania wszelkich przypraw poza lekkim soleniem.

    -Awokado – zawiera substancję zwaną persin, która jest silnie trująca dla zwierząt (również dla ptaków, koni, krów, królików, szczurów, ryb, owiec). Zjedzenie tego owocu wywołuje u pupila wymioty i biegunkę, skutkując zapaleniem gruczołu mlekowego, uszkodzeniem mięśnia sercowego, zaburzeniami krążenia i oddychania.

   - Produkty mleczne – posiadają zazwyczaj dużą zawartość tłuszczu, dlatego unikamy produktów mlecznych.
    Produkty pochodzenia mleczarskiego i  mleko – pies  po okresie szczenięcym traci enzym zwany laktamazą, który jest odpowiedzialny za rozkład laktozy, głównego cukru mleka. Występuje wtedy nietolerancja manifestująca się luźnym stolcem lub biegunką. (Tak się dzieje generalnie ale niektóre psy zachowują zdolność trawienia laktozy do końca swoich dni.) Dodatkowo drobiny białka mleka maja inny system wchłaniania jelitowego. Dzieje się to na zasadzie transportu biernego co często jest przyczyna nietolerancji pokarmowej a wręcz alergii.