Najbardziej rozwiniętym zmysłem u psów jest węch. To właśnie za pomocą powonienia psy odbierają otaczającą ich rzeczywistość. Przewaga zdolności węchowych psa jest olbrzymia. Człowiek ma około 5 milionów receptorów węchowych i około 4 cm2 powierzchni nabłonka węchowego, natomiast pies około 200 milionów i około 150 cm2 powierzchni.Ten naturalny potencjał psa wykorzystuje nosework.
Nosework
– to jedna z dyscyplin psich sportów, stosunkowo młoda, choć od kilku lat bardzo popularna. To fantastyczna forma spędzania czasu ze swoim psem.
W Polsce działają dwa stowarzyszenia noseworkowe:
1. Nosework Polska, tutaj psy szukają zapachu olejków: cynamonowego, pomarańczowego i goździkowego,
2. Polska Liga Nosework korzysta natomiast z zapachów naturalnych: laska cynamonu, skórka pomarańczy, goździki.
Ja zaczęłam pracować ze swoimi psami: Zojką (owczarek francuski briard) i Biancą (owczarek kataloński) wg regulaminów i zasad drugiego stowarzyszenia.
Próbka zapachowa, którą pies ma znaleźć może być w postaci naturalnej (np.: laska cynamonu) albo w postaci nośnika substancji zapachowej.
Co to jest nośnik zapachowy: otóż to może być patyczek do uszu, sznureczek, podkładka filcowa, nakrętka. Wsadzamy w/w przedmioty na 24h do słoiczka z danym zapachem albo ich mixem, aby nimi przesiąkły. Należy jednak pamiętać, że nośniki mają różną trudność w ich szukaniu, bo każda powierzchnia inaczej przyjmuje zapach. Możemy go psu wprowadzać pojedynczo, ale też możemy od razu uczyć wszystkich trzech. Czyli, w pudełeczku umieszczamy np. trzy zapachy. Nie ma to większego znaczenia, gdyż pies ma tak doskonały węch, że jest w stanie wyselekcjonować konkretny zapach. Jednak na dalszym etapie szkolenia warto utrwalić psu każdy osobno.
Wiek próbki – to czas wyjęcia zapachu ze słoika do momentu szukania go przez psa. Jak zaczynamy uczyć? Metod jest kilka. Ja uczyłam swoje psy i swoich psich uczniów poprzez podawanie smaczka z zapachem. Jak już zaczynał się nim interesować, podkładałam komendę na szukanie zapachu.
Zobaczcie filmik, gdzie 5 miesięczny briardzik Darwin ze swoja opiekunką zaczynają naukę noseworku:
Bystry malec szybko załapał o co nam chodzi i mogliśmy przejść do dalszych etapów nauki.
Pamiętajcie by kończyć trening jeszcze gdy pies ma motywację a zapach zamknijcie szczelnie w słoiczku, by się nie ulatniał.
Zalety noseworku :
- buduje pewność siebie psa,
- uczy skupienia i wyciszenia,
- buduje i zwiększa więź psa z przewodnikiem,
- rozwija kreatywność,
- stymuluje psi mózg, co opóźnia procesy starzenia.
Nosework to niesamowita możliwość poznawania swojego psa, nauka czytania psiego ruchu i zaufania, kiedy wskazuje nam dany zapach.
Natomiast my musimy znać Teorię zapachu czyli jak się rozchodzi w pomieszczeniach, na zewnątrz, na jakich powierzchniach się trzyma dłużej, gdzie się kumuluje.
Zapach przemieszcza się ze źródła tworząc stopniowy gradient swojego stężenia. Przemieszcza się poprzez ruch powietrza, grawitację i konwekcję. W teorii, w czubku stożka jest źródło zapachu czyli największe jego stężenie. Od czubka trójkąta zapach się rozchodzi, jednak nie tworzy idealnego stożka. Musimy pamiętać m.in. o zasadzie, że:
- w ciepłe dni stożek zapachowy jest wyższy,
- w zimniejsze dni zapach osadza się bliżej ziemi.
Ponadto jest wiele czynników wpływających na rozprzestrzenianie się zapachu, takich jak: temperatura, kierunek wiatru, wilgotność podłoża, deszcz, nasłonecznienie, przeszkody terenowe, roślinność, ukształtowanie terenu i wiele innych. Niższa temperatura wpływa na gromadzenie się zapachu bliżej ziemi i porusza się wolniej. W wysokich temperaturach zapach będzie silniejszy i bardziej rozproszony. Później, w zależności od zaawansowania umiejętności psa, układamy mu próbki. Warto pamiętać, że nie mogą być za bardzo ukryte, aby pies wiedział, że odnosi sukces i była to dla niego przyjemność, a nie frustracja.
Praca psa
Szukając w pomieszczeniu lub na zewnątrz zapachu, pies musi trafić na stożek zapachowy. Następnie rozpracowywać jak łamigłówkę czyli znaleźć drogę do źródła zapachu.
Zawody:
Zanim przystąpimy do zawodów należy zdać testy zapachowe:
- dla klasy 0 musimy mieć zdany zapach cynamonu,
- dla klasy 1 – zapach skórki pomarańczy,
- dla klasy 2 i 3 – zapach goździka.
Testy zapachowe:
W pomieszczeniu rozłożone jest w bliskiej odległości 10 pudełek, gdzie w jednym jest cynamon, pomarańcza lub goździk i pies musi oznaczyć właściwe. Każdy test przeprowadzany jest osobno. Co do oznaczenia przedmiotu patrzy się na naturalne predyspozycje psa i się to zachowanie wzmacnia. Jedne psy zaczynają się kłaść przy zapachu, inne stają i zerkają na właściciela.
Zobaczcie na filmiku jak to robi Zojka, która jest na podstawowym etapie zaawansowania.
albo ten
Zawody:
Są 4 klasy: 0,1,2,3 i klasa seniorów dla psów powyżej 8 roku życia. W każdej klasie mamy cztery kategorie przeszukań: pojazdy, pomieszczenia, przedmioty i
teren. Wraz ze stopniem klasy wzrasta trudność ukrycia zapachu, ale też ilość ukrytych próbek. W wyższej klasie pojawiają się zapachy zwodnicze jak zapach dzika, którego pies nie ma oznaczyć.
Nosework to węszenie, a ono jest bardzo miłe dla psa. Nosework jest uniwersalny, ma mało ograniczeń: mogą trenować psy bez względu na wiek, trzeba jedynie dostosować rodzaj treningu do danych umiejętności. Również rasy brachycefalistyczne dobrze sobie radzą w tej aktywności.
Anna Zioberska
Trener psów,behawiorysta, instruktor fitnessu dla psów, właścicielka szkoły PSIM TROPEM
Jedyne, autorskie opracowanie. Bez zgody autora i administratora strony zabronione jest powielanie treści, ich kopiowanie, przedruk, przetwarzanie z zastosowaniem środków elektronicznych zarówno całości jak i w częsci.